Xanımlar üçün

Vulva xərçəngi

Qadınlarda görülən xərçəng növləri arasında vulvar xərçəngi də yer almaqdadır. Digər xərçəng növlərində olduğu kimi vulva xərçəngi də erkən aşkarlansa müalicə oluna bilər. Vulva, qadının xarici genitaliya cinsi orqanlarının ümumi adıdır. Beynəlxalq nomenklatura adı "Qadının cinsi hissəsi" kimi adlanır. Bura klitor, balaca cinsi dodaqlar, böyük cinsi dodaqlar və s. genitaliya orqanları daxildir. Əgər qadın Vulvadan xəstələnərsə, bu xəstəlik "Vulvit" xəstəliyi adlanır. Vulvit xəstəliyinə qonoreya, trixomoniaz və s. xəstəliklər səbəb ola bilər.

Vulva quruluşuna görə çox həssas bir bölgədir. Bəzən bu nahiyədə səbəbi bilinməyən ağrılar yarana, hətta xərçəng halları da müşahidə oluna bilər. Bir çox qadın həyatlarının bir nöqtəsində vulva ağrısı ilə üzləşmişdir. Çox vaxt ağrılar menstruasiya zamanı və ya cinsi əlaqə zamanı görünə bilər. Vulva ağrıları heç bir səbəb olmadan baş verə bilər və aylarla davam edə bilər.

Vulva bədənin digər hissələrinə nisbətən daha həssasdır. Bir çox qadının menstruasiya dövründə yaşadığı ağrılar normal qəbul edilərkən, bu dövrlər xaricində meydana gələn tez-tez və şiddətli ağrılar üçün həkimə müraciət edilməsi tövsiyə edilir.

SƏBƏBLƏRİ:
Vulva xərçənginin dəqiq səbəbi hələ məlum deyil. Vulva xərçəngi, bir çox xərçəng növləri kimi, adətən hüceyrələrdəki mutasiyalar səbəbindən inkişaf edir.
Xarici cinsiyyət orqanı adlanan vulvada şişlər ən çox xarici dodaqlarda yerləşir. Vulva xərçənginə səbəb olan faktorlar dəqiq bilinməsə də, cinsi yolla ötürülən HPV virusunun səbəb olduğu düşünülür. HPV-nin cinsi yolla ötürüldüyünü nəzərə alaraq, 11-12 yaş arası uşaqların HPV-yə qarşı peyvənd edilməsi tövsiyə olunur. Vulva xərçənginə səbəb olduğu düşünülən risk faktorları aşağıdakı kimi sıralana bilər:

• Orta yaş sendromları
• İnsan papillomavirüs (HPV)
• Siqaret çəkmək
• HIV/AIDS
• Vulvanın bəzi dəri xəstəlikləri

ƏLAMƏTLƏRİ:
Vulva xərçəngi ilk başlarda özünü çox göstərməsə də, gələcəkdə bəzi əlamətlər verə bilər. Şiddətli qanaxmalardan başqa özünü göstərməyən bu xəstəlik bir neçə ildən sonra hiss oluna bilər. Vulva xərçəngi adətən qasıq nahiyəsində uzun müddətli qaşınma və davamlı yaralardan sonra həkimə müraciət etdikdən sonra baş verir.

Vulva bədənin xarici hissəsində olmasına və görünməsinə baxmayaraq gec diaqnoz qoyulan xərçəng növləri arasındadır. Burada qadınların öz bədənlərini yaxşı tanıması və erkən diaqnoz üçün özlərini müayinə etmələri vacibdir. Bədənlərində şişlik və dəyişiklikləri müşahidə edərək, anormal və ya qeyri-adi hallar müşahidə edərək həkimə müraciət etmələri çox vacibdir.

Vulva xərçənginin simptomları:
• Şiddətli qanaxmalar
• Xarici cinsiyyət orqanlarında qaşınma
• Dəri qaşınması
• İdrar zamanı ağrılar
• Cinsi əlaqə zamanı ağrılar
• Qasıq ağrısı
• Sağalmayan yaralar
• Qaşınma
• Xarici səthdə top və ya şişkinlik
• Yanma
• Ziyil
• Dərinin qalınlaşması

DİAQNOZU:

Vulva xərçənginin diaqnozunda ilk növbədə xəstə fiziki müayinədən keçirilir və xəstənin anamnezi alınır. Daha sonra həkim tərəfindən biopsiya nümunəsi tələb oluna bilər. Vajinanın xarici səthindəki zədələnmiş toxumadan biopsiya nümunələri götürülür və müayinəyə göndərilir.

Kompüter tomoqrafiyası, PET və MRT kimi görüntüləmə üsulları da aşkarlanacaq şişlərin ölçüsü və yayılması haqqında məlumat tələb oluna bilər. Yenə də həkim uyğun görərsə, sidik kisəsində sistoskopiya, yoğun bağırsaqda proktoskopiya kimi əməliyyatlar edilə bilər. Bundan əlavə, xəstədə HİV və ya HPV olub-olmadığını müəyyən etmək üçün tam qan testindən istifadə olunur.

MÜALICƏ ÜSULLARI:

Bütün xərçəng növlərində olduğu kimi, vulva xərçənginin də müalicəsi xərçəngin yaşından, vəziyyətindən və mərhələsindən asılı olaraq dəyişir. Vulva xərçəngi cərrahiyyə, radioterapiya və Kimyaterapiya və ya üçünün eyni vaxtda kombinasiyası ilə müalicə edilə bilər.

Cərrahi:

Vulva xərçəngində cərrahi əməliyyat yayılma sahəsinə və ölçüsünə görə dəyişə bilər. Vulva cərrahiyyəsi xərçəngin dərəcəsindən və mərhələsindən asılı olaraq müəyyən bir sahənin və ya bütün bölgənin çıxarılmasını əhatə edə bilər.